Tekst wobec Zagłady

O relacjach z getta warszawskiego

ISBN: 83-85220-75-5
Liczba stron: 378
Rok wydania: 1997
Wydania: 2 (2015 - drugie wydanie)

Jacek Leociak

Opublikował: „Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego” (1997), „Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście” (wspólnie z Barbarą Engelking, 2001, Yale University Press 2009, wyd. rozszerzone i poprawione 2013), „Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji” (2009), „Ratowanie, Opowieści Polaków i Żydów” (2010), „Spojrzenia na Warszawskie getto” (2011). Zajmuje się różnymi formami zapisu doświadczeń granicznych (w tym doświadczenia Zagłady).

Autor bada dokumenty osobiste z getta warszawskiego (dzienniki, pamiętniki, listy, zapiski kronikarskie, raporty) pisane tam i wtedy. Podejmuje - po raz pierwszy w takiej skali - analizę tych tekstów z perspektywy literaturoznawczej (przedstawia odmiany gatunkowe, formy i typy dyskursu, strategie opisu i opowiadania, sposoby kreacji podmiotu mówiącego). Rozważania w tej książce wpisują się w ostatecznym rachunku w horyzont hermeneutyczny - próbę odczytania i zrozumienia ocalałych z getta zapisów doświadczenia Holocaustu. Część pierwsza dotyczy specyfiki gatunkowej badanych tekstów, możliwych formuł ich opisu i sposobów ich lektury. Prezentuje też zbiorowy portret autorów oraz charakterystykę czasu i miejsca powstania zapisów, a także rekonstruuje materialną historię samych tekstów - reliktów Zagłady Tę część kończy analiza motywacji pisania i ich kulturowych kontekstów, co prowadzi do postawienia zasadniczych pytań o możliwości i sposoby ekspresji doświadczenia Zagłady. Na część drugą składają się trzy studia. Pierwsze dotyczy dwóch sposobów opowiadania gettowego doświadczenia - osobowego i bezosobowego. Drugie - miejsca i formy opisu w strukturze narracyjnej tekstu (chodzi o takie tematy jak wizerunek postaci, śmierci i trupa). Trzecie studium zajmuje się dyskursem religijnym w ocalałych zapisach z getta warszawskiego (Karol Rotgeber, rabin Szymon Huberban, rabin Kelmisz Klonimus Szapiro).