Inżynieria dusz

Literatura realizmu socjalistycznego w planie "propagandy monumentalnej"

ISBN: 83-85220-99-2
Liczba stron: 242
Rok wydania: 1999
Wydania: 2 (2016 - drugie wydanie)

Wojciech Tomasik

Historyk i teoretyk literatury. Pracownik naukowy Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie. Autor książek (Polska powieść tendencyjna 1949-1955. Problemy perswazji literackiej, Wrocław 1988; Słowo o socrealizmie. Szkice, Bydgoszcz 1991; Od Ballye’ego do Banfield (i dalej). Sześć rozpraw o „mowie pozornie zależnej”, Bydgoszcz 1992; Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”, Wrocław 1999; Ikona nowoczesności. Kolej w literaturze polskiej, Wrocław 2007 (nominacja do Nagrody im. Jana Długosza w 2008 roku); Okolice socrealizmu. Prawie tuzin szkiców, Bydgoszcz 2009; Inna droga. Romantycy a kolej, Warszawa 2012; Pociąg do nowoczesności. Szkice kolejowe, Warszawa 2014), artykułów w pracach zbiorowych i czasopismach (polskich i zagranicznych), współredaktor tomów zbiorowych (poetyka bez granic, warszawa 1995, z W. Boleckim; Słownik realizmu socjalistycznego, Kraków 2004, z Z. Łapińskim).

Książka dotyczy roli, jaką wyznaczył literaturze plan "propagandy monumentalnej". Program "propagandy monumentalnej", naszkicowany przez Lenina wkrótce po zwycięstwie rewolucji bolszewickiej, zmierzał do upowszechniania idei komunizmu przy wykorzystaniu wielkich kompozycji plastycznych (pomników, płaskorzeźb, malowideł ściennych). Sztuka realizmu socjalistycznego (rozwijająca się w Rosji radzieckiej od wczesnych lat 30., a w Polsce od 1948 r.) pod wieloma względami przypomina koncepcję Lenina. Inżynieria dusz skupia się na podstawowej cesze realizmu socjalistycznego: tendencji do zacierania granic między sztuką a życiem. "Wielkie budowle komunizmu" (socjalistyczne miasta, inwestycje przemysłu ciężkiego) okazują się komunikatami, których ideologiczne przesłanie wykładać miała literatura.

Książkę uzupełnia przegląd prac o sztuce stalinowskiej, jakie opublikowane zostały ostatnio (w latach 80. i 90.) w Polsce oraz na Zachodzie.