Seweryn Goszczyński: biografia duchowa

ISBN: 83-85220-38-0
Liczba stron: 346
Rok wydania: 2000
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego) - nakład wyczerpany

Danuta Sosnowska

Absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Doktor habilitowana – doktorat 1997 w Instytucie Badań Literackich PAN. W 2010 uzyskała stopień doktora habilitowanego na Wydziale Polonistyki UW na podstawie rozprawy Inna Galicja. Adiunkt w Instytucie Slawistyki Zachodniej i Południowej UW. Specjalistka od kultury i literatury polskiej, czeskiej i ukraińskiej oraz komparatystyki dyskursów kulturowych. Publikowała m.in. w Przeglądzie Humanistycznym, Przeglądzie Filozoficzno-Literackim, Zeszytach Literackich i Znaku. Nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001 za książkę Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa. Członek PEN Clubu. Stypendystka Fundacji im. Stefana Batorego (w ramach programu Research Support Scheme) oraz Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales w Paryżu. Współpracownik kwartalnika "Kresy"; publikuje także w "Znaku", "Dialogu"," Więzi". Wydała wybór listów romantycznych Dzikie nasze położenie (Warszawa 1995, II wyd. Wrocław 1997).

Tytuł książki sugeruje opowieść o losach jednego człowieka, ale w tle toczy się historia ideowych i politycznych przygód czołowych przedstawicieli polskiego romantyzmu - m.in. Mickiewicza, Słowackiego, Zaleskiego, Mochnackiego. Dwaj pierwsi, mimo dzielącego ich antagonizmu, znaleźli się w Kole Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Trafił tam także Goszczyński, wywołując zdumienie emigracji.

Autorka zadaje sobie pytanie, dlaczego taki człowiek, zdeklarowany demokrata, krytyk autorytarnej władzy, został członkiem sekty Towiańskiego i wytrwał w niej blisko dwadzieścia lat? Czemu później, choć dostrzegał patologie Koła Sprawy Bożej, z takim trudem odzyskiwał wolność wewnętrzną? Prowadzi nas to do centralnego pytania o mechanizmy zniewolenia ideologicznego, a następnie wyzwalania się spod władzy sekty. Szczegółowy opis tych procesów został dokonany na podstawie niezwykłego dzieła Goszczyńskiego - dziennika członka sekty.

Autorka omawia także przemianę inicjatywy Towiańskiego, służącej odrodzeniu duchowemu emigrantów, w ruch sekciarski. Towarzyszy temu analiza programu ideowego Koła, języka, obyczajowości oraz sposobów myślenia, które obiecując pełnię wolności i duchową siłę, przyniosły totalne zniewolenie.

Książka została nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001