Refleksja teoretyczna nad historią oferowana przez Haydena White'a na ogół pojawia się w dyskusjach o statusie poznawczym rezultatów pracy historyka, relacji między sztuką a historiografią i moralnych zobowiązaniach badaczy dziejów. Prezentowana książka skupia się na zaproponowanym przez amerykańskiego historyka opisie związków łączących pisarstwo historyczne i politykę. Podstawą myślenia White'a jest założenie o istnieniu ścisłej korelacji między poetyką a polityką pisarstwa historycznego. To, jak wypowiadamy się o przeszłości, określa nasz stosunek do teraźniejszości i nasze oczekiwania wobec przyszłości. Kształtuje bowiem sposoby postrzegania rzeczywistości, zmieniając lub zachowując ramy myślenia i działania. Ważnymi punktami dyskursu historycznego definiującymi te ramy są między innymi pojęcia: sprawczość, struktura, ideologia, realizm, modernizm, utopia, antycypacja i spełnienie. Ich użycie pozwoliło na wyeksponowanie i analizę teoretycznych działań White'a performujących przemianę pisarstwa historycznego w instrument emancypacji.