System i opowieść

Filozofia narracyjna w myśli F.W.J. Schellinga w latach 1800-1811

ISBN: 978-83-229-2849-3
Liczba stron: 333
Rok wydania: 2007
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Katarzyna Filutowska

Doktor nauk humanistycznych - w 2006 roku obroniła pracę doktorską na Uniwersytecie Warszawskim. Wykładowczyni filozofii i etyki, autorka książek i artykułów na temat m.in. idealizmu niemieckiego, etyki zawodowej, zagadnień z pogranicza filozofii i literatury, tożsamości narracyjnej oraz teorii narracji, publikowanych w polskich i międzynarodowych czasopismach. Urodziła się i mieszka w Warszawie. Strona internetowa Autorki: http://katarzyna-filutowska.blogspot.com/

Książka dotyczy problemu tzw. filozofii opowiadającej w myśli Schellinga. Jest to szczególny typ dyskursu, w którym - na zasadzie dialektycznej - pogodzone zostają racje kosmogonicznej opowieści o stworzeniu świata oraz filozoficznego systemu wiedzy, tzn. porządku obrazowego i pojęciowego, mitu i logosu. Czy taka wypowiedź nie prowadzi jednak do poznawczej utopii? Czy język obrazów i symboli, jakim posługiwał się także Platon, stanowi dobry i adekwatny środek wyrazu prawd o charakterze intelligibilnym i ostatecznym? W swojej interpretacji autorka próbuje udzielić odpowiedzi na to pytanie, ukazując słabo zbadany aspekt dzieła nadal mało znanego u nas filozofa. W swojej książce nawiązuje m.in. do współczesnych badań frankofońskich, zwłaszcza do koncepcji Marca Maesschalcka. Pokazuje, w jaki sposób w refleksji Schellinga od samego początku przeplatają się te dwie tendencje, których dialektyczna relacja odzwierciedla się również w samej strukturze absolutu, co prowadzi w efekcie do rozbicia myśli pozornie czysto racjonalistycznej i do przyjęcia komplementarnej wobec niej wizji prawdy narracyjnej rozpisanej na role. Autorka odnajduje liczne pojęcia i elementy, które świadczą o mniej lub bardziej jawnym narratywizmie tej refleksji. Wskazuje na związki estetyzmu poznawczego Schellinga ze współczesną myślą psychoanalityczną (psychologia głębi Junga) oraz antropologiczną. Omawia także sam system epok świata, w którym zaobserwować można stopniowe odchodzenie od pierwotnego projektu stworzenia filozoficznego poematu.  Prawda jest tutaj wynikiem dialogu poety, twórcy mitopoetyckiego eposu, oraz filozofa, który ostatecznie zwycięża w tym sporze. Ma ona ponadto aspekt eschatologiczny, m.in. przez fakt, iż otwiera człowieka na porządek wolności, która - jako najwyższa rzeczywistość - stanowi ostateczny cel całego procesu stwórczego i wszystkich partykularnych dążeń i działań.