Autorstwo

Urynkowienie literatury i fantazmat podmiotu autorskiego

ISBN: 978-83-231-4561-5
Liczba stron: 412
Rok wydania: 2021
Wydania: 1

Aldona Kobus

(ur. 1988), doktorka nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, kulturoznawczyni i medioznawczyni, adiunktka w Instytucie Nauk o Kulturze UMK. Współredaktorka monografii Potworna wiedza. Horror w badaniach kulturowych (Toruń 2016), Chińskie bajki. Fandom mangi i anime w Polsce (Toruń 2019) i Sex, Sleeves and Cyberpunk. Essays on Altered Carbon (Chicago 2020), autorka monografii Fandom. Fanowskie modele odbioru (Toruń 2018), sekretarz czasopisma naukowego „Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture”. Prowadzi badania z zakresu historii i socjologii kultury popularnej, ze szczególnym uwzględnieniem fantastyki, horroru i twórczości fanowskiej.

Zachodzące przemiany społeczno-kulturowe domagają się rewaloryzacji dotychczasowych ustaleń z zakresu prawa autorskiego i denaturalizacji pojęcia autorstwa, jego dyskursywizacji z uwzględnieniem kontekstów prawnych, ekonomicznych, estetycznych i teoretycznoliterackich. Autor jest nie tylko podmiotem procesu twórczego, lecz także nośnikiem określonej ideologii. Autorstwo wyłania się w XVIII wieku jako narzędzie w starciu sił politycznych, społecznych i ekonomicznych, autor staje się chwytem retorycznym w nierównej walce toczonej przez feudalny porządek z kapitalizmem. Opowieść o autorstwie to historia urynkowienia literatury i kultury. Ideologia autorstwa, maskowana wieloma metaforami i kategoriami (takimi jak oryginalność czy geniusz), podtrzymywana przez instytucje w rodzaju krytyki i teorii literatury, służy przemianie twórczości w przedmioty estetyczne, łatwe do skonsumowania towary bez kłopotów funkcjonujące na komercyjnym rynku. Jednocześnie zagadnienie autorstwa pozostaje problemem kulturowej autoidentyfikacji, określając, czyje głosy uchodzą za prawomocne i autorytatywne, a które podlegają systemowemu uciszaniu. Monografia stanowi kompleksowe omówienie historii autorstwa i jego licznych kontekstów: niekwestionowanej i niebezpiecznie anachronicznej dominacji romantycznego modelu autorstwa, represji autorstwa kobiecego, metaforycznej śmierci autora i problemu autorstwa zbiorowego.