„Otwieranie wszechświata”

Polska powojenna awangarda poetycka: Tymoteusz Karpowicz i Krystyna Miłobędzka

ISBN: 978-83-231-4913-2
Liczba stron: 512
Rok wydania: 2022
Wydania: 1

Karolina Górniak-Prasnal

(ur. 1990 w Kielcach) – doktor nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, komparatystka, redaktorka. W 2020 roku obroniła rozprawę doktorską z zakresu literaturoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Praca otrzymała wyróżnienie w Konkursie im. Inki Brodzkiej-Wald. Adiunktka w Katedrze Komparatystyki Literackiej na Wydziale Polonistyki UJ. Członkini redakcji czasopisma „Wielogłos”. Jej zainteresowania naukowe obejmują XX- i XXI-wieczną poezję polską oraz anglojęzyczną, komparatystykę literacką, historię modernizmu oraz ruchów awangardowych i neoawangardowych, literaturę eksperymentalną, a także zjawiska intermedialne we współczesnej poezji i najnowsze metodologie badawcze. Laureatka Konkursu im. Czesława Zgorzelskiego na najlepszą pracę magisterską z zakresu literaturoznawstwa i autorka książki Dwudziestowieczna poezja polska w kontekście anglo-amerykańskiego modernizmu. Słoje zadrzewne Tymoteusza Karpowicza i The Pisan Cantos Ezry Pounda (Lublin 2016), a także wielu artykułów naukowych w monografiach zbiorowych i czasopismach takich jak „Wielogłos”, „Ruch Literacki”, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Współpracuje jako redaktorka i korektorka m.in. z wydawnictwami Karakter, Czarne, Cyranka, Filtry.

Monografia przedstawia interpretacje projektów poetyckich dwojga polskich powojennych awangardystów, Tymoteusza Karpowicza i Krystyny Miłobędzkiej. Ich twórczość poetycka i koncepcje poezji zostały poddane lekturze relacyjnej – wybrane utwory zestawiono ze sobą i zanalizowano zarówno na tle współdzielonych inspiracji literackich i filozoficznych, jak i udokumentowanej w listach, esejach i archiwaliach wieloletniej przyjaźni dwojga twórców. Lektura materiałów zgromadzonych w archiwach rzuca nowe światło na perspektywy interpretacyjne dla poezji Karpowicza i Miłobędzkiej. W książce scharakteryzowano dwa częściowo pokrewne, lecz znacząco odmienne awangardowe projekty poetyckie, a szczególną uwagę poświęcono wewnątrztekstowemu dialogowi, niewystarczająco eksplorowanemu w dotychczasowych badaniach. Lektura relacyjna pozwala podać w wątpliwość tezę o niezrozumiałości poezji Karpowicza i Miłobędzkiej oraz wyeksponować ich wizje tworzenia poezji oraz strategie autokreacyjne. Studium opiera się na najnowszych badaniach nad polską poezją powojenną, ale także na koncepcjach zagranicznych badaczy: M. Perloff, G. Brunsa, J. McGanna, J.H. Millera. Rozprawa jest próbą ustalenia miejsca Karpowicza i Miłobędzkiej na tle historii modernizmu i awangardy w Polsce. Wybrany sposób lektury umożliwia pokazanie, w jaki sposób te dwa poetyckie idiomy, czytane równolegle, dialogują ze sobą, a jednocześnie manifestują swoją odmienność. Metafora otwarcia jest motywem wiodącym całej książki, stanowiąc łącznik między tematyką poszczególnych rozdziałów, ale też symbolizując metodę czytania tej poezji, ponieważ głównym celem rozprawy jest pokazanie, jak awangardowe dzieła poetyckie, uznawane za hermetyczne, mogą otworzyć się przed czytelnikiem.