Między redukcją a emergencją

Spór o miejsce umysłu w świecie fizycznym

ISBN: 978-83-229-3049-6
Liczba stron: 596
Rok wydania: 2009
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Robert Poczobut

Dr hab. Robert Poczobut, prof. UwB – kierownik Zakładu Epistemologii i Kognitywistyki w Instytucie Filozofii UwB. W latach 1993-1999 zatrudniony w Zakładzie Logiki i Metodologii Nauk UMCS, od roku 2000 na Uniwersytecie w Białymstoku. Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2003), laureat Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego (2001). Członek zarządu Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego (2014-2020). W latach 2015-2019 z-ca dyr. Instytutu Socjologii i Kognitywistyki ds. kognitywistyki. Pomysłodawca oraz główny organizator Białostockiego Forum Kognitywistycznego oraz Tygodnia Mózgu w Białymstoku. Opublikował cztery książki oraz kilkadziesiąt artykułów z filozofii logiki, filozofii umysłu i filozofii kognitywistyki. Za pracę Między redukcją a emergencją. Spór o miejsce umysłu w świecie fizycznymi (2009) uzyskał wyróżnienie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Redaktor i współredaktor licznych prac zbiorowych – m.in. Analitycznej metafizyki umysłu. Najnowsze kontrowersje (2008), Przewodnika po filozofii umysłu (2012), a także dwóch kognitywistycznych numerów czasopisma „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric” (pt. Cognitive Systems oraz Interfiled Integration in Cognitive Science). Przygotowuje do druku książkę pt. Umysł i artefakty na temat natury i wielorakich odmian hybrydowych systemów poznawczych.

Czym jest i jak istnieje umysł? W jakich relacjach pozostaje do mózgu, ciała, języka i środowiska (fizycznego, społecznego, kulturowego)? Jakie jest miejsce umysłu w świecie fizycznym? Dlaczego dualizm antropologiczny zakłada błędną konceptualizację relacji psychofizycznych? Czy ludzkie umysły są jedynym, czy jednym z wielu rodzajów umysłów dopuszczonych przez prawa przyrody? Czy umysł jest „tym, co robi mózg”? Czy umysł podlega wielorakiej realizacji? Czy procesy umysłowe można sprowadzić (zredukować) do procesów neurobiologicznych lub informacyjno-obliczeniowych? Na czym polega względna autonomia umysłu? Co to znaczy, że procesy umysłowo-poznawcze mają charakter emergentny? Dlaczego umysł jest przedmiotem badań interdyscyplinarnych? Jakie są ontologiczne założenia kognitywistyki? Czy mają rację zwolennicy fundamentalnych teorii umysłu?
Chociaż w przeszłości umysłem zajmowali się głównie filozofowie, współcześnie powyższe pytania stawiają i udzielają na nie odpowiedzi także inni naukowcy – logicy, matematycy, fizycy, neurobiolodzy, ewolucjoniści, psycholodzy, językoznawcy, socjolodzy, przedstawiciele sztucznej inteligencji i robotyki kognitywnej. Na skutek radykalnego poszerzenia perspektywy badawczej umysł stał się kategorią transdyscyplinarną wykraczającą poza izolowane teorie, dyscypliny i podejścia. Fakt ten z kolei zwrotnie oddziałał na filozofię, skłaniając do poszukiwania nowej, zintegrowanej z nauką ontologii umysłu. Praca Między redukcją a emergencją. Spór o miejsce umysłu w świecie fizycznym stanowi próbę spojrzenia na klasyczne i współczesne pytania o naturę i sposób istnienia umysłu przez pryzmat różnych, nie zawsze wykluczających się, teorii redukcji i emergencji psychofizycznej.