Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa

ISBN: 83-912844-2-5
Liczba stron: 364
Rok wydania: 2000
Wydania: 2 (2010 - drugie wydanie)

Anna Engelking

(ur. 1959), etnografka i etnolingwistka, pracuje w Instytucie Slawistyki PAN. Zajmuje się antropologią wsi białoruskiej i historią polskiej etnologii. Od początku lat dziewięćdziesiątych prowadzi badania terenowe na Białorusi. Opublikowała monografię Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa (2000, wyd. 2: 2010) oraz kilkadziesiąt artykułów, dotyczących m.in. zbiorowej tożsamości białoruskich kołchoźników, problematyki pograniczy kulturowych i historii polskich badań etnograficznych w dwudziestoleciu międzywojennym; jest też autorką kilku biogramów zapomnianych etnologów w słowniku Etnografowie i ludoznawcy polscy (2007, 2010). Opracowuje spuściznę i biografię naukową Józefa Obrębskiego; wydała m.in. jego prace: Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje (2005) oraz Studia etnosocjologiczne, t. 1: Polesie (2007). Przygotowała do druku książkę Niny
Łuszczyk-Ilienkowej Pińsk, Elektrownia. Mam dziesięć lat (2004) i kilka publikacji zbiorowych prezentujących wyniki interdyscyplinarnych badań Białorusi i jej pograniczy.

Tematem książki jest ludowy rytuał klątwy w kulturze pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego. Autorka podejmuje się etnolingwistycznego opisu zjawiska, poszukując jego wewnętrznego systemu w ujęciu synchronicznym. Analiza oparta jest głównie na materiałach terenowych, zbieranych w czasie badań etnograficznych w latach 1980-1995. Jej celem jest ukazanie struktury, semantyki i funkcji ludowej klątwy w kontekstach sytuacyjnych i w kontekście kulturowym.
Praca zawiera analizę pojęć "magia" i "rytuał", zarys teorii magicznego mówienia w kulturze ludowej w świetle wybranych językoznawczych i antropologicznych teorii magii językowej oraz pragmatyczny i semantyczny opis rytuału ludowej klątwy, a także analizę semantyczną formuł językowych, stosowanych w rytuale. Modelowa wersja rytuału (słuszna klątwa rodzicielska) jest w opisie kontrastowana z innymi jego typami i interpretowana w świetle kontekstów mitycznych, religijnych i socjo-kulturowych.

Drugie wydanie książki ukazało się w 2010 r. nakładem Oficyny Naukowej