Kup książkę

Boecjusz i problem uniwersaliów

ISBN: 978-83-229-3045-8
Liczba stron: 345
Rok wydania: 2010
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Tomasz Tiuryn

(ur. 1978) jest doktorem habilitowanym filozofii, pracuje na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował filozofię i filologię klasyczną na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę doktorską napisał pod kierunkiem prof. dr hab. Dobrochny Dembińskiej-Siury. Zajmuje się filozofią starożytną i średniowieczną, przede wszystkim historią ontologii i filozofii języka (Arystoteles, Aleksander z Afrodyzji, neoplatońscy komentatorzy Arystotelesa, metafizyka XII wieku). Publikował m.in. w „Etyce”, „Studiach Antycznych i Mediewistycznych”, „Przeglądzie Filozoficzno-Literackim”, „Rocznikach Filozoficznych”, „Przeglądzie Tomistycznym” oraz „Meandrze”. Jest autorem przekładu Hermeneutyki Arystotelesa oraz obszernego komentarza filozoficznego do tego tekstu (2018), przetłumaczył również komentarz Boecjusza (2010). Obecnie pracuje nad nowym tłumaczeniem Kategorii Arystotelesa. Zajmował się również krytyką filmową, pisząc m.in. dla „Filmu”, „Gazety Wyborczej”, „Życia Warszawy” i „Czasu Kultury”. Jest laureatem nagrody dla młodych krytyków filmowych im. Krzysztofa Mętraka z 1999 roku. Przez pięć lat był w jury tego konkursu.

Problem uniwersaliów to jedno z najsłynniejszych zagadnień w historii filozofii: jego dzieje zaczynają się od sporu między Platonem i Arystotelesem, którzy sformułowali dwa klasyczne rozwiązania problemu – teorię idei i teorię formy. W średniowieczu dyskusja nad nim była tak zaciekła, że to przede wszystkim z okresem scholastyki kojarzymy określenie „spór o uniwersalia”. Historia problemu trwa do dzisiaj; współczesna debata nad zagadnieniem bytów ogólnych, nad relacją między tym, co ogólne, i tym, co jednostkowe, wydaje się równie intensywna, jak w średniowieczu. Zagadnienie uniwersaliów rozumie się najczęściej jako problem ontologiczny – jako pytanie o to, czy istnieją byty ogólne. W swojej książce autor stara się wyjść poza tę perspektywę. Pokazuje, że problem uniwersaliów to coś więcej, to próba ustalenia, jakie są relacje między ludzkim poznaniem – dokonującym się zazwyczaj w kategoriach ogólnych – a rzeczywistością, która składa się przede wszystkim z tego, co jednostkowe.
Wybór Boecjusza jako głównego bohatera książki o uniwersaliach nie jest przypadkowy. Historycy zgadzają się co do tego, że jego teksty były główną inspiracją sporu o uniwersalia w średniowieczu. Ciekawe jednak, że mimo uznania dla roli, jaką odegrał Boecjusz, jego koncepcje były dotąd omawiane bardzo wyrywkowo. Tak więc książka stanowi pierwszą wyczerpującą monografię na temat Boecjuszowej koncepcji uniwersaliów. Jeden z ważniejszych wniosków, jakie płyną z tych analiz, dotyczy miejsca Boecjusza w dziejach problemu uniwersaliów. Autor formułuje tezę, że to Boecjusza należy uważać za autora, u którego po raz pierwszy pojawia się w precyzyjnej formie stanowisko „realizmu umiarkowanego”, będące jednym z trzech klasycznych stanowisk w sporze o uniwersalia.