Głos z labiryntu

O pismach Karola Ludwika Konińskiego

ISBN: 83-229-2403-8
Liczba stron: 262
Rok wydania: 2003
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Adam Fitas

Profesor, pracownik Katedry Teorii i Antropologii Literatury KUL. Od czasu studiów polonistycznych w latach 1989-1994 związany jest z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II. Jego zainteresowania badawcze mają z jednej strony profil monograficzny i dotyczą twórczości Józefa Mackiewicza oraz Karola Ludwika Konińskiego, z drugiej profil teoretyczny i skoncentrowane są wokół problemów genologicznych literatury współczesnej, a zwłaszcza prozy dokumentu osobistego. Jest autorem monografii powieści Józefa Mackiewicza i pism osobistych Karola Ludwika Konińskiego. Ostatnio opublikował nowe książki o twórczości Józefa Mackiewicza (Patriota pejzażu. Studia i szkice do portretu Józefa Mackiewicza, Lublin 2019; Tylko prawda jest ciekawa. O twórczości Józefa Mackiewicza, Kraków-Warszawa 2019) oraz zredagował tom zbiorowy poświęcony literaturze dokumentu osobistego (Literatura dokumentu osobistego – studia przypadków, Lublin 2021). Publikował m.in. w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Rocznikach Humanistycznych”, „Ruchu Filozoficznym”, „Ethosie”, „The Sarmatian Review”.

Bohater książki, Karol Ludwik Koniński (1891-1943), był postacią niezwykłą, zarówno jako człowiek, jak i pisarz. Autor ważnych tekstów publicystycznych, a także krytyk literacki dwudziestolecia międzywojennego, interesujący nowelista (twórca m.in. znanego opowiadania "Straszny czwartek w domu pastora") oraz autor dzienników i medytacji, w których dominuje problematyka filozoficzno-religijna, a które zaliczane są do gatunku tzw. pism osobistych.
Książka A. Fitasa poświęcona jest przede wszystkim ostatnim z wymienionych tu tekstów, powstałych w końcowych latach (1939-1942) życia pisarza. Uwzględniono przy tym w rozważaniach nie tylko rzeczy wydane, ale także dostępne aktualnie rękopisy i osiągalne dziś redakcje tekstów opublikowanych dotąd we fragmentach.
W pierwszych dwu rozdziałach autor podejmuje wnikliwą analizę dzienników i medytacji Konińskiego. Część trzecia stanowi próbę podsumowania badań oraz umiejscowienia analizowanych dzieł w szerokim kontekście tradycji piśmiennictwa autobiograficznego, filozoficznego i religijnego. Autora interesuje przede wszystkim tropienie różnorodnych form i strategii pisarskich w intymistyce Konińskiego, a zarazem pojawiające się w niej ukształtowania stylistyczne i genologiczne. Jednocześnie patrzy on na teksty myśliciela nie - jak próbowano to robić dotychczas - okiem filozofa czy teologa, ale z perspektywy literaturoznawcy, który pragnie uchwycić i nazwać specyfikę gatunkową konkretnych tekstów, a także o pokazać osobliwości ich przyrastania. W konsekwencji obserwacja aspektów literackich pism Konińskiego prowadzi zarówno do nowej interpretacji tekstów, jak też postawy myśliciela - ich autora.