Naśladowanie i twórczość

Renesansowe teorie imitacji, emulacji i przekładu

ISBN: 83-85220-96-8
Liczba stron: 370
Rok wydania: 2000
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Agnieszka Fulińska

Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, tu również uzyskała tytuł doktora (niniejsza książka jest nieznacznie rozszerzoną wersją rozprawy, za którą w roku 1998 uzyskała nagrodę Prezesa Rady Ministrów). W roku 1996 była stypendystką Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, w tym samym roku przebywała na sześciotygodniowym stypendium Fundacji im. Stefana Batorego w Oksfordzie. Tłumaczka z języka angielskiego, krytyk literacki, pracowała również jako dziennikarz. Jej największą pasją jest fantastyka literacka i filmowa

Autorka poddaje analizie ewolucję trzech bardzo ważnych dla renesansowej i klasycystycznej estetyki pojęć i związanej z nimi metaforyki od starożytności po przełom estetyczny na początku XVII wieku.

Rozdziały wstępne, poświęcone teoriom starożytnym i średniowiecznym, stanowią niezbędne tło dla omówienia nowożytnych dziejów naśladowania wzorów literackich i jego kontekstów. Główny trzon pracy stanowią rozdziały poświęcone poglądom Petrarki, teoriom piętnastowiecznych humanistów włoskich, sporowi o cyceronianizm, znaczeniu naśladowania dla szesnastowiecznej dydaktyki oraz dla rozwoju twórczości w językach narodowych, wreszcie kształtowaniu się wczesnych teorii przekładu.

Na podstawie zebranego i obficie przytaczanego materiału źródłowego i przedmiotowego (najobszerniejszego z wydanych dotychczas w Polsce i na świecie prac poświęconych pokrewnej tematyce) autorka formułuje tezę o dominacji w kulturze renesansu modelu wspłózawodnictwa nad niewolniczym naśladowaniem. Ukazuje również, iż znane nowoczesnym teoriom przekładu dylematy (takie jak chociażby nieprzekładalnoćś poezji lub szerzej: tekstu artystycznego, czy też odtwórcza rola tłumacza) obecne były już u początków refleksji nad rolą tłumaczeń, w epoce, która zaczłęa odrżóniać przekład od naśladowania. Jest to szczególnie istotne z tego względu, że najnowsze teorie coraz czśęciej sięgają po klasyczny termin "imitacja", gdy zajmują się problemami przekładu tekstu artystycznego.

Wątkiem przewijającym się przez całął książkę jest zagadnienie wielogłosowości naśladowania postrzeganego w kontekście intertekstualności - autorka stara się pokazać, że wbrew obiegowym opiniom renesans nie był epoką bezdyskusyjnie przyjmującą dziedzictwo antyku, ale przeciwnie - tendencją dominującą było podejmowanie dialogu z wzorami starożytnymi.