Heurystyka filozoficzna

ISBN: 83-85220-72-0
Liczba stron: 304
Rok wydania: 1997
Wydania: 2 (2011 - drugie wydanie)

Jan Hartman

Ur. w 1967 r. we Wrocławiu, profesor filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, kierownik Zakładu Filozofii i Bioetyki Collegium Medicum UJ. Zajmuje się metafilozofią, filozofią społeczną, etyką i bioetyką, a ponadto uprawia publicystykę, współpracując z głównymi mediami polskimi. Angażuje się politycznie w ruchu liberalnym. Jest autorem dwunastu książek, wśród których znajdują się obszerne rozprawy, a także podręczniki i zbiory artykułów. Najważniejsze publikacje to Heurystyka filozoficzna (wyd. I – 1997), Techniki metafilozofii (2001), Przez Filozofię (2007), Wiedza – Byt – Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii (2011).

Heurystyka filozoficzna jest pracą koncepcyjną, prezentującą szkic programu uprawiania filozofii za pośrednictwem refleksji metafilozoficznej, zmierzającej do bardzo wszechstronnego i systematycznego rozeznania zarówno w wielorakich możliwościach argumentacyjnych związanych z danym zagadnieniem, przeszkodach i pułapkach natury pojęciowej lub językowej, jak też w pozateoretycznych uwarunkowaniach mających wpływ na kształt dyskursu. Wszystkie czynniki, czy to natury pojęciowej, czy to pragmatycznej, językowej, społecznej, które kształtują rezultat w postaci teoretycznego wytworu, jakim jest dyskurs filozoficzny, argument, koncepcja, czy wreszcie tekst, nazywa się w tej pracy heurezą. Heurystyka jest próbą ukształtowania umiejętności intelektualnego panowania nad całokształtem heurezy. Zadanie jest trudne, bo każda poważana teoria filozoficzna wykazuje się znacznym stopniem samorefleksji, a w konsekwencji ulega złudzeniu, że dostarcza wystarczającego rozeznania teoretycznego zarówno w zakresie własnych swych roszczeń do prawomocności, jak i w odniesieniu do innych, konkurencyjnych koncepcji. Przezwyciężenie tej iluzji, inicjujące heurystykę filozoficzną jako teorię i umiejętność, jest możliwe tylko pod warunkiem, że nabędziemy zdolności do autentycznej adaptacji tych form teoretycznej samowiedzy, których dostarczają wielkie projekty filozoficzne, wszelako z zachowaniem autonomii niezbędnej do tego, by skonfrontować je z innymi postaciami filozoficznego krytycyzmu.

Drugie wydanie książki ukazało się w 2011 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012 r.